Tussen 27/3 en 3/4/2020, tijdens de Corona-quarantaine, organiseerden we met HUMMUS online sessies met basisoefeningen uit Mindfulness en Heartfulness. Ylva Berg begeleidde en schreef er deze blog over.
De tweetalige meditatie kan je opnieuw beluisteren via deze link.
Cliquez sur le lien ci-dessus pour la meditation bilingue NL-FR, et ici pour l’audio de la traduction du blog en français.
Er is een uitspraak die me al weken fascineert en bezig houdt. “The group goes as far as the facilitator does”. Een deel van mij begrijpt het helemaal, want als ik mij als facilitator veilig genoeg voel om HET gevoelige thema van dichterbij te onderzoeken en het gesprek in goede banen te leiden, dan zal de groep dit aanvoelen en het gesprek durven aangaan. En een deel van mij begrijpt het niet, want als facilitator leer je juist om het tempo van de groep te volgen en de intensiteit te respecteren die de groep aan kan. Als ik me veilig genoeg voel, betekent dat nog niet dat de hele groep dit gevoel deelt. Nu ik dit schrijf komen er allerlei vragen en twijfels naar boven. Ligt het altijd aan mij als een groep zich niet veilig genoeg voelt om te zeggen wat er écht toe doet? Hoe sterk verweven ben ik als individu met de groep van mensen die mij omringt? In hoeverre hangt de band tussen een persoon en de groep af van de relatie die elk groepslid heeft met zichzelf?
Het wordt me wat te ingewikkeld allemaal. Een vijftal ademhalingen en een glimlach laten me toe om te vertragen en in te zoomen op dit moment. Om alle ingewikkelde gedachten even aan hun lot over te laten. Nu komt er een heel ander soort vraag in me op, veel eenvoudiger en dieper ook: “welke vraag wil ik mezelf eigenlijk echt stellen?” Er volgt een moment van innerlijke stilte, ik voel mijn hart nog kloppen van de kritische en analytische inspanningen van daarnet.
“Ben ik wel goed genoeg?” Aha. Een oude bekende die zich niet direct kenbaar wilde maken. En ik begrijp ook waarom. Mijn vriendelijke glimlach is verdwenen, en mijn innerlijke criticus staat al klaar om te antwoorden. Opnieuw vertraag ik en kan ik alle oordelen en gevoelens laten komen en laten gaan… Er zit verdriet en angst in deze vraag. Hoe zou het zijn met wat meer mildheid en compassie? Het voelt alsof er nu meer ruimte is. Er komen gedachten voorbij die erkennen dat er uiteraard nog veel te leren en verbeteren valt, maar ook herinneringen van de vele mooie en waardevolle ervaringen die ik al heb mogen meemaken en begeleiden.
Ook Deep Democracy facilitatoren zijn imperfect en verliezen af en toe hun neutraliteit en compassie. Een kritische aanval vanuit de groep of vanuit je eigen innerlijke criticus maakt deel uit van de realiteit waarin we ons bewegen. Deep Democracy is een methode voor inclusieve besluitvorming en conflictresolutie, wat betekent dat we vaak processen begeleiden waar veel spanning aanwezig is en waar wij samen met de groep in het heetste van de strijd staan.
Het is belangrijk om alle stemmen te kunnen horen en erkennen, ook die stemmen waar je het zelf niet mee eens bent, of waar je je ongemakkelijk bij voelt.
Het is belangrijk om alle stemmen te kunnen horen en erkennen, ook die stemmen waar je het zelf niet mee eens bent, of waar je je ongemakkelijk bij voelt. Even belangrijk is het om niet plotseling meegesleept te raken in de onvermijdelijk opborrelende frustratie, teleurstelling, verdriet, angst, boosheid en nog veel meer emoties. Deze gevoelens vragen om met mildheid en compassie ontvangen te worden en om ze de ruimte te geven die nodig is op dat moment, want er zit veel wijsheid in verborgen. Een facilitator staat samen met de groep midden in een complex en levendig energieveld, voortdurend in beweging en verandering. Je bent tegelijkertijd een deelnemer in dat veld én je bent de waarnemer die helikopterzicht moet kunnen houden over wat er allemaal gaande is. In zulke situaties is het behulpzaam als je je eigen innerlijke wereld heel goed kent en deze kan onderscheiden van wat er in de groep leeft. Een gecenterde facilitator die zich veilig voelt bij zichzelf, zal meer kans hebben dat een groep zich veilig voelt en dat mensen zullen uitspreken wat eerder niet uitgesproken werd. En wie compassievol heeft leren omgaan met zijn of haar eigen lastige schaduwkanten, kan meer compassie hebben voor die van anderen.
Of je nu facilitator bent of niet, er bestaan vele manieren om je voor te bereiden op een stormachtige ervaring en om er achteraf van bij te komen, het los te kunnen laten. Hardlopen, fietsen, wandelen, dansen, mediteren, schrijven en muziek maken zijn bijvoorbeeld activiteiten waarbij je zowel lichamelijke als mentale focus opbouwt en je capaciteit van neutraliteit (aandachtige houding zonder oordelen) traint. De conflictsituaties waarin we als facilitator terecht komen vragen echter ook om zeer korte “on the spot”-oefeningen waarmee je je neutraliteit en compassie kan terugvinden zodra je opmerkt dat je ze kwijt bent, bijvoorbeeld in een kleine pauze tijdens een sessie. De adempauze met glimlach uit de mindfulness kan enorm helpen, of een mindful center-oefening waarin een diepe ademhaling, een rechte lichaamshouding, het zijwaarts uitstrekken van je armen en een heldere intentie je terug in je eigen kracht brengt. Er is ook een specifieke neutraliteitsoefening waarin we via beweging tot zelfinzicht en (zelf)compassie komen. Het trainen van deze oefeningen in rustige momenten is nodig om ze ook efficiënt te kunnen inzetten in het oog van de storm. Hoe meer je oefent, hoe sneller je terug in je neutraliteit komt.
De kracht van mindfulness en heartfulness is dat je je adem en je glimlach altijd bij je hebt
De kracht van mindfulness en heartfulness is dat je je adem en je glimlach altijd bij je hebt, dat het beoefenen ervan je lichaam en geest versterkt, dat het ook in moeilijke situaties werkt en dat je uiteindelijk in slechts 5 à 10 seconden kunt centeren. Ik vind het elke dag opnieuw weer ongelofelijk hoe eenvoudig het is om te ademen, te glimlachen, te bewegen en hoeveel inspanning en daadkracht het vraagt om dit bewust en met milde aandacht te doen. Mijn innerlijke wereld is zo complex, veranderlijk, chaotisch en uniek, en tegelijkertijd is elke diepe ervaring herkenbaar en verbonden met iemand anders. Het pad om met mezelf en met anderen te leren samenleven strekt zich uit tot in de eeuwigheid.
Ik sluit graag af met een wens, zoals we tijdens de afgelopen 8 sessies gedaan hebben.
Moge ik de oneindige diversiteit in mijzelf herkennen en liefhebben, opdat ik met diepe aandacht en compassie de diversiteit van de mensen om me heen tegemoet treedt.
Moge jij de oneindige diversiteit in jezelf herkennen en liefhebben, opdat jij met diepe aandacht en compassie de diversiteit van de mensen om je heen tegemoet treedt.
Ylva Berg