Ga naar de inhoud

Vier stappen gespreksmodel

We spraken deze audioboodschap in waarmee je de vier stappen in je eentje kan doen. 

Het vier stappen gespreksmodel heeft een aantal stappen die ervoor zorgen dat zoveel mogelijk invalshoeken worden verzameld, ook het minderheidsstandpunt. Vervolgens wordt de minderheidsstem gehoord en toegevoegd aan het meerderheidsbesluit.

In dit gespreksmodel gaan we actief op zoek naar het afwijkende standpunt. Actief, omdat het afwijkende standpunt meestal wordt weggemoffeld, niet gehoord, of niet wordt geuit. We doen dit omdat er wijsheid schuilt achter het afwijkende standpunt dat de moeite waard is voor de groep en voor de kwaliteit van de besluitvorming. Vervolgens verspreiden we het afwijkende standpunt zodat we voorkomen dat iemand alleen komt te staan. Meestal zijn er meerdere mensen die zich kunnen vinden in een afwijkend standpunt of iets dat daarop lijkt, vaak durven mensen dit niet te zeggen.

Met stap drie stimuleer je dat mensen zich echt uitspreken en opkomen voor wat ze eigenlijk vinden. Na stap drie kun je, als er een aantal voorstellen liggen, stemmen door je hand op te steken. Maar je kunt ook enkel de eerste drie stappen gebruiken, bijvoorbeeld bij een brainstorm. Stem je en is er een minderheid die niet mee kan gaan in het voorstel? Dan vraag je hen wat ze nodig hebben om met het meerderheidsbesluit. Deze wijsheid voeg je toe en je stemt opnieuw. Kom je er na drie maal stemmen niet uit? Dan spelt er waarschijnlijk meer in de onderstroom en moet je daarmee aan de slag: de zogenaamde ‘stap 5’ in Deep Democracy, ‘Het niet gevoerde Gesprek’.

Het model ziet er als volgt uit:

Stap 1

Zeg alles: verzamel alle invalshoeken.

Stap 2

Empower de minderheidsstem: ga actief op zoek naar de nee.

  • Er zullen altijd andere meningen zijn.
  • Zoek actief naar verschil, minderheids- en alternatieve stemmen.
  • Maak het veilig om deze stemmen te laten horen.
  • Zo verhinder je de sabotagelijn om aan het werk te gaan.

 

Stap 3

Breek uit: verspreid de nee.

  • De wondervraag hier is: Wie herkent dit?
  • Zo vermijd je zondebokken en stereotypering.
  • Ook als het niet helemaal hetzelfde is, maar wel gelijkend: laat komen.

 

Na stap 3 kan er gestemd worden.

  • Heb je unanimiteit? Dan ga je ervoor.
  • Heb je een duidelijke meerderheid? Ga naar stap 4.

 

Heb je verdeeldheid?

  • Geef de mogelijkheid om te lobbyen voor een voorstel of idee.
  • Stem opnieuw.
  • Kom je er na drie keer niet uit, dan is er iets anders aan de hand. Dan kies je voor het aangaan van spanning en conflict met de tools ‘onder de waterlijn’: het debat, pijlen gooien, Let’s talk.

 

Stap 4

Raak de wijsheid en voeg het minderheidsstandpunt toe aan het meerderheidsstandpunt. Stel de vraag: “Wat heb je nodig om mee te gaan?”

  • Sta lang genoeg stil bij deze stap. Mensen zijn het niet gewoon dat er aandacht is voor wie het pleit verloren heeft.
  • Zeg dat je weet dat het niet gemakkelijk is dat het hun idee niet is geworden. En dat de meerderheid is als zwaartekracht: die gaat zijn weg.
  • Zij zijn een minderheid en bezitten wijsheid waarvan de meerderheid misschien geen weet heeft.
  • Deze stap gaat over erkennen en niet over gelijk geven. De erkenning leidt ertoe dat mensen toch kunnen meegaan ook al is het niet hun mening, idee of overtuiging. Dat vraagt soms tijd.

 

Na stap 4 wordt er opnieuw gestemd: kan iedereen meegaan? Hebben we iedereen aan boord?

  • Heb je instemming van iedereen? Dan kun je nu aan de slag of is je beslissing rond.
  • Kan niet iedereen meegaan? Vraag wat de minderheid nu wil toevoegen. Als je er na drie keer niet uitkomt, is er iets anders aan de hand. Dan kies je voor het aangaan van spanning en conflict met de tools ‘onder de waterlijn’: het debat, pijlen gooien, Let’s talk.

 

Het faciliteren van dit model vereist een open en neutrale houding. Als facilitator heb je geen belang bij de uitkomst van een besluit en geen eigen mening. Een andere skill die je nodig hebt is compassie: alles mag er zijn. En het vereist een veilige omgeving. In een onveilig klimaat zal de facilitator eerst moeten werken aan veiligheid in de groep.

Wil je meer tools van Deep Democracy leren kennen? Bestel dan onze Toolbox