Hoe de tools van deep democracy en de metaskills van de begeleider een wereld van verschil maken
Deep democracy belooft je veel. Een inclusieve besluitvorming en conflicthantering. De wijsheid en het potentieel onder de waterlijn van de groep aanspreken. Mensen aansporen te zeggen wat gezegd moet worden. Luisteren naar de nee-stemmen. Kantelpunten en cirkelen herkennen. Veiligheidsafspraken. Versterkte metaskills voor de begeleiders.
En dat allemaal met tools die makkelijk navolgbaar zijn.
Ja, dat is erg ambitieus. Maar werkt het ook echt zo?
Als we de deelnemers aan onze Level-trainingen mogen geloven wel. Ze laten ons steeds weer weten hoe de tools van deep democracy al vanaf het eerste moment effect hebben.
Maar het gaat ook veel dieper. S. is directeur van een secundaire school en volgde bij HUMMUS de level 1, 2 en 3. Ze vertelt hoe ze alle kennis en vaardigheden combineert in haar eerste traject dat ze met een groepje leerkrachten aflegde.
Deep democracy is geen toverformule. Het is gewoon een krachtige methode die echt werkt. Al kunnen er wel magische dingen gebeuren in je groep!
Vorige donderdag ging ik aan de slag met een eerste traject aan de hand van de methodieken van deep democracy. Ik ben aan het werk gegaan met 5 leerkrachten die samen een vakgroep vormen en die een beetje vastlopen in hun relatie en verbinding met elkaar. Op het eerste zicht komt dit door het grote verschil in standpunt omtrent de correcte omgang met leerlingen dat er leeft tussen de verschillende leerkrachten. Enkelen staan onvoorwaardelijk aan de kant van de leerlingen, waardoor de leerlingen het soms overnemen van de leerkracht. Aan de andere kant staan de leerkrachten die structuur en het schoolreglement naleven voorop stellen.
Ik nodigde hen eerst uit met de vraag of zij bereid waren te werken aan het versterken van hun onderlinge relatie en de boodschap dat ik een andere hoed zou opzetten dan die van leider. Zij gaven alle vijf aan dit te zien zitten.
Ik heb de dag grondig voorbereid. Wat ik heel spannend vond is dat je natuurlijk wel weet waar je begint, maar niet waar het proces je heen zal leiden. Aangezien de methodieken voor mij nog vrij nieuw zijn, maakte ik mij zorgen over het vlot kunnen schakelen waar nodig.
Ik opende donderdag met de doelstelling dat we samen gekomen zijn om de relatie en verbinding met elkaar te versterken en na te denken over hoe er verder samen gebouwd kan worden aan hun studiegebied. Ik heb uitgelegd hoe ik mijn rol in het geheel zag. Nadien heb ik de vier principes van helder communiceren meegegeven (onder meer omdat ik weet dat beknopt spreken en een idee per keer aanbrengen in deze groep niet altijd eenvoudig is) en heb ik de premisses van veiligheid aangehaald.
"Wat ik heel spannend vond is dat je natuurlijk wel weet waar je begint, maar niet waar het proces je heen zal leiden"
1
We doen dit om in relatie te blijven, niet om te winnen of gelijk te halen.
2
Om te groeien en te leren over onszelf en de ander.
3
Niemand heeft het monopolie op de waarheid.
Veiligheidsregels deep democracy
"Het was ongelofelijk hoe van bij de check-in duidelijk werd dat er zoveel emoties onder de waterlijn leefden"
We hebben een check-in gedaan, een gesprek op voeten (thema: alle belangrijke facetten van leerkracht zijn), polariteiten genoteerd, pijlen gegooid en uiteindelijk een vierstapsbesluit genomen.
Het was ongelofelijk hoe van bij de check-in duidelijk werd dat er zoveel emoties onder de waterlijn leefden en zoveel zaken vermoed werden (of niet), maar onuitgesproken bleven. Ik heb echt de indruk dat ik hen geholpen heb om tegen elkaar te kunnen zeggen wat ze te zeggen hebben. Wat ook bleek was dat er in de groep bij verschillende mensen een angst leefde om de ander te kwetsen door iets te zeggen en dat sommigen het ook heel moeilijk vonden om hun gedachten en emoties onder woorden te brengen.
Ik vond het begeleiden van deze groep een uitdaging, maar ik hou aan deze eerste ervaring ook veel voldoening over. Ik heb voor mijzelf heel wat bedenkingen: ik weet dat ik niet alles terug gaf tijdens de samenvatting van de check-in, maar wel voldoende om verder te kunnen. Ik vond het pijlen gooien moeilijk, onder meer door de kleine groep en omdat daar heel duidelijk de angst voor kwetsen en het moeilijk verwoorden naar boven kwam. Maar door het helder stellen te faciliteren, geraakten we er wel door. Iemand zei op een bepaald ogenblik: ik ben blij dat je naast mij staat.
"Iemand zei op een bepaald ogenblik: ik ben blij dat je naast mij staat"
"De groep is opnieuw in beweging, in een positieve richting"
Ik vond het moeilijk om vooraf in te schatten hoe het zou zijn om de neutraliteit te behouden. Eigenlijk viel dat in deze groep best goed mee. Hoe verder we kwamen in het traject, hoe moeilijker ik het soms vond. Ik heb wel steeds heel duidelijk aangegeven wanneer ik even uit mijn neutraliteit stapte.
De groep heeft nu via het vierstapsbesluit een eerste werkpunt gekozen rond helder en open communiceren. Donderdag gaan we in een korter overleg bepalen hoe zij dit concreet zullen aanpakken. Er ligt nog veel meer op de plank, maar de eerste stap is gezet. De groep is opnieuw in beweging, in een positieve richting. Ik ben wel heel benieuwd om donderdag en de hele verdere periode te zien wat dit nu echt met hen doet. Ze weten ook dat ze mogen aangeven wanneer ze mij nodig hebben om een stap te zetten. Ik blijf immers bij hen.
Tijdens de check-out hebben ze mij spontaan bedankt voor de begeleiding en gaven ze aan dat deze methodieken echt werkten. En dat vond ik toch wel een hele mooie opsteker.
S.
En wat dacht je? S. is ondertussen ook al ingeschreven voor de Level 4 in februari!
